သန္းဝင္းလႈိင္
ေမ ၂၊ ၂၀၁၁
၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ပါလီမန္လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ တြဲဖက္ညီလာခံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တတိယေျမာက္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္အား ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခဲ့ၾကသည္။ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္သည္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလ၌ ေရွ႕တန္းမွပါဝင္ခဲ့ၿပီး၊ တိုးတက္ေသာအျမင္ရွိသည့္ ကရင္လူငယ္ ပညာတတ္ျဖစ္သည္။ သူသည္ ကရင္-ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။
သမၼတႀကီး မန္းဝင္းေမာင္ကို ၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔ တနလၤာေန႔တြင္ ပုသိမ္ခ႐ုိင္ က်ဳံေပ်ာ္ၿမိဳ႕နယ္ လွည္းဆိပ္ရြာ၌ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ မိဘမ်ားမွာ အဖ ပညာအုပ္ ဦးေရႊရင္ ႏွင့္ အမိ ေဒၚသာယာ တို႔ျဖစ္သည္။
ငယ္စဥ္က ပုသိမ္ၿမိဳ႕ မြန္ကရင္ အထက္တန္းေက်ာင္း၊ ဂ်ဒ္ဆင္ေကာလိပ္တို႔တြင္ ပညာ သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္တြင္ ဆယ္တန္းေအာင္၍ ၁၉၃၇ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝိဇၨာ(BA) ဘြဲ႔ရရွိ ခဲ့သည္။
ဘြဲ႔ရၿပီးေနာက္ ၁၉၃၇ မွ ၁၉၄၀ အထိ သန္လ်င္ ဘီအိုစီကုမၸဏီတြင္ စာရင္းဌာန၌ ဝန္ထမ္းအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ အတြင္းဝန္႐ံုး (ေနာင္ ဝန္ႀကီးမ်ား႐ံုး)၌ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္ လည္းေကာင္း ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေမၿမိဳ႕(ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕) တြင္ ဗိုလ္သင္တန္းတက္ေရာက္၍ ၁၉၄၁-၄၁ တြင္ အရာခံဗိုလ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၂ တြင္ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မ်ား အိႏၵိယသို႔ ေအာင္ျမင္စြာဆုတ္ခြာရာ၌ အိႏိၵယသို႔ မလိုက္ေတာ့ဘဲ ျမန္မာျပည္၌ေနခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မန္းဝင္းေမာင္ သည္ ၁၉၄၂ မတ္လတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန ဦးစံလွ ေဒၚေဒြးတို႔၏သမီးျဖစ္သူ မျမေမႏွင့္ လက္ထပ္၍ သားသမီး ၆ ဦးထြန္းကားခဲ့သည္။
ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါဝင္၍ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ လ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ရန္ကုန္မွ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ သူႏွင့္အတူ သခင္ဗိုလ္၊ သခင္လွကြန္း၊ ကိုအုန္းေမာင္၊ ကိုေစာဟန္၊ ကိုေသာင္း၊ ကိုဘေသာင္း၊ ကိုေအာင္ထြန္း (ဗိုလ္မွဴး ခ်စ္ေကာင္း) ၊ ဦေက်ာ္ရင္ (ကထိက) ၊ ေက်ာ္ဝင္းေမာင္၊ သခင္တင္ေရႊ၊ မစၥတာဂိုရွယ္၊ ကိုေစာျဖဴ (ဒုတိယ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ေလး)၊ ကိုစံတင့္ (စံတင့္-ရွမ္းျပည္)၊ ကိုညိဳထြန္း၊ သခင္ေဖတင့္၊ မျမရီ၊ ကိုဘေစာ (သံအမတ္ႀကီး) စသည္တို႔ပါဝင္၍ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕တြင္ စစ္ေရး၊ စည္း႐ံုးေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ လက္နက္ငယ္ ကိုင္တြယ္ပစ္ခတ္ေရးႏွင့္ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးေရး သင္တန္းမ်ားကို တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ စစ္သင္တန္းၿပီးဆံုးေသာအခါ သီဟို႒္ (သီရိလကၤာ) ႏိုင္ငံ၌ ဆက္လက္၍ စစ္သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ျပန္သည္။
၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ေတာင္ငူခ႐ိုင္ ျဖဴးၿမိဳ႕နယ္အေရွ႕ဘက္ ဘြားေအစုရြာအနီး၌ ေလထီးဆင္းခဲ့ရာတြင္ မန္းဝင္းေမာင္သည္ လယ္ကန္သင္းေပၚက်ၿပီး ေပါင္တဖက္ က်ဳိးခဲ့သည္။ ေတာရြာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ရေသာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းေဆးဝါးျဖင့္ ပတ္တီးစီးေပးခဲ့ရသည္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလတေလွ်ာက္လံုး မန္းဝင္းေမာင္သည္ ထန္းစင္ထက္တြင္လွဲ၍ ကရင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ စည္း႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ မန္းဝင္းေမာင္ကို ၿဗိတိသွ် တပ္ဖြဲ႔တဖြဲ႔က ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဆး႐ံုတ႐ံုသို႔ပို႔၍ ေဆးဝါးကုသေပးခဲ့သည္။
၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ သခင္သိန္းေဖ( သိန္းေဖျမင့္) ႏွင့္အတူ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာသည္။ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ဆက္လက္ပါဝင္၍ ကရင္-ဗမာခ်စ္ၾကည္ေရးကို အားသြန္ခြန္စိုက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္တြင္ ေစာထြန္းစိန္၊ ေစာျမင့္သိန္း၊ ေစာစံဘိုးသင္၊ မန္းဘခိုင္တို႔ႏွင့္ ကရင္လူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ံုး (Karen Youths Organization –{KYO) ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္၍ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ဥကၠ႒မွာ အာဇာနည္ မန္းဘခိုင္ ျဖစ္သည္။ မန္းဝင္းေမာင္သည္ ကရင္လူငယ္အစည္းအ႐ံုးက ထုတ္ေဝေသာ ‘တုိင္းရင္းသားဂ်ာနယ္’ ၏ အယ္ဒီတာအျဖစ္လည္း တာဝန္ယူခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု ကရင္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႔၏ ဥကၠ႒ျဖစ္လာသည္။
မန္းဝင္းေမာင္သည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၁ တြင္ ပုသိမ္ေျမာက္ပိုင္းမွ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံရသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေမလ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္၊ လမ္းညြန္အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ သခင္ႏု ဦးေဆာင္ေသာ ယာယီအစိုးရအဖြဲ႔၌ ဓာတ္သတၱဳဌာနဝန္ႀကီး၊ ၁၉၄၈ ခု ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဖြဲ႔၌ အေဆာက္အဦ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ အလုပ္သမားဌာန ဝန္ႀကီးအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ မအူပင္ေတာင္ပိုင္းမွ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ကရင္အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ မတ္ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မအူပင္ေတာင္ပိုင္းမွ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ကရင္အမတ္အျဖစ္ ဆက္လက္ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္တြင္းေရေၾကာင္းႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းဆိုင္ရာဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ပါလီမန္လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္၏ တြဲဖက္ညီလာခံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တတိယေျမာက္ သမၼတႀကီးအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္။ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္သည္ သမၼတႀကီးအျဖစ္ ၅ ႏွစ္သက္တမ္း ထမ္းရြက္ေနစဥ္အတြင္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ သန္းေခါင္ေက်ာ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔အကူးမွာပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအမည္ခံ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီးေနာက္ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ားႏွင့္အတူ ထိန္းသိမ္းျခင္းခံရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာ္စီ၏ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၇၂ အရ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းညီညြတ္ေရး အၾကံေပးအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ရာတြင္ ယင္းအဖြဲ႔၌ အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ အၾကံေပးအဖြဲ႔ ၃၃ ဦး၌ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၈ ဦး၏ အၾကံျပဳအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္၍ ဒီမိုကေရစီ ဆိုရွယ္လစ္ ႏုိုင္ငံထူေထာင္ရန္၊ ပါတီစံုစနစ္က်င့္သံုးရန္၊ ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ စီးပြားေရးစနစ္ က်င့္သံုးရန္၊ ၁၉၄၇ ခု ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို မူတည္ၿပီး ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ေရးဆြဲရန္ တင္ျပခဲ့သည္။
၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚထြန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏု နာယကအျဖစ္ အမွဴးျပဳေသာ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔ (ဒီ/ၿငိမ္း) ၌ သမၼတေဟာင္း မန္းဝင္းေမာင္သည္ ဥကၠ႒အျဖစ္ ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ေန႔အထိ ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ သမၼတေဟာင္း မန္းဝင္းေမာင္သည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ ပံုမႏွိပ္ရေသးသည့္ “ေဌးဝင္းေမာင္ေျပာေသာ ေလထီး သမၼတ” ဟု အမည္ေပးထားေသာ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္း လက္ေရးမူ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
သမၼတ မန္း၀င္းေမာင္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္က ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ေသာ အဂၢမဟာ သေရစည္သူ၊ အဂၢမဟာ သီရိသုဓမၼဘြဲ႔မ်ားအျပင္ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္းဝင္ (ဒုတိယဆင့္)၊ ႏိုင္ငံဂုဏ္ရည္ (ပထမဆင့္) ဘြဲ႔တံဆိပ္မ်ား ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ယိုးဒယားဘုရင္၏ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဘြဲ႔တံဆိပ္၊ ၁၉၆၀ ျပည့္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးၾကယ္တံဆိပ္ (ဒုတိယဆင့္) တို႔ကို ရရွိခဲ့သည္။
ထူးျခားခ်က္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔၌ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလက အိႏၵိယသို႔ အတူသြားေရာက္၍ စစ္ပညာ သင္ၾကားခဲ့ၿပီး ေလထီးအတူဆင္းဖက္ျဖစ္ေသာ ျမင္းျခံကိုစုိးေမာင္ (ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္ ဗိုလ္မွဴး ခ်စ္ေကာင္း) အား တရားလႊတ္ေတာ္က ခ်မွတ္ထားသည့္ ေသဒဏ္စီရင္ခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္၍ သမၼတ အမိန္႔ျဖစ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ထိုအေၾကာင္းကို ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းက သူ၏ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ စာအုပ္တြင္ “သမၼတႀကီးသည္ က်ေနာ္အား လံုးဝ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ေပးၿပီး လႊတ္ပစ္လိုက္၏၊ သူသည္ ရဲေဘာ္စိတ္ကို အထင္အရွားျပသလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကို အတူဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကေသာ ရဲေဘာ္မ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္း ရဲေဘာ္စိတ္ကို ျပန္လည္၍ ေမြးဖြားၾကသည္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပႆနာႀကီးကို ေျပလည္သြားေအာင္ ေျဖရွင္ႏုိင္ၾကလွ်င္ မည္မွ်ေကာင္းေလမည္နည္း” ဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။
သမၼတႀကီး မန္းဝင္းေမာင္ကမူ သတင္းစာဆရာမ်ားကို “က်ဳပ္သမၼတျဖစ္မွ ျမင္းစီးတတ္တာ တစ္ခုရယ္၊ ရဲေဘာ္ႀကီး ကိုခ်စ္ေကာင္းကို ေသဒဏ္က လြတ္ပစ္ႏိုင္တာရယ္တို႔ဟာ အမွတ္တရျဖစ္ၿပီး ေက်နပ္အားရမိပါတယ္” ဟူ၍ ေျပာၾကားခဲ့ဖူးသည္။
(၁) ေမာင္ေဇယ်ာ၊ ျမန္မာလူေက်ာ္ ၁၀၀ (ပထမအုပ္) ယူနီတီစာအုပ္တိုက္၊ ပႀကိမ္ ၂၀၁၀ မတ္လ။
(၂) ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္း၊ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ ၊ ဗမာအမ်ဳိးသမီးပံုႏွိပ္တိုက္၊ ပႀကိမ္ ၁၉၆၁ ၊ ဇြန္လ။
(၃) သန္းဝင္းလႈိင္၊ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျမန္မာ့သမိုင္းအဘိဓာန္ (ဒုတိယတြဲ) ၊ ပညာေရႊေတာင္ စာအုပ္တိုက္၊ ပႀကိမ္ ၂၀၁၀။
from moemaka
